Ph متر ها دستگاه های الکترونیکی هستند که به محاسبه Ph مواد مختلف می پردازند. همانطور که می دانید Ph درجه اسیدی یا قلیایی بودن مواد را مشخص می کند و در واقع ph متر ها به بررسی این موضوع می پردازند که یک ماده اسیدی است یا قلیایی و یا مانند آب خالص یک عنصر خنثی محسوب می شود. این دستگاه ها از دو بخش اصلی تشکیل می شوند که میله کاوشگر و اندازه گیر نام این دو بخش اصلی می باشد.
میله کاوشگر وظیفه تبدیل اطلاعات محلول به سیگنال الکتریکی را به عهده دارد و در نهایت اندازه گیر کار تحلیل سیگنال و نشان دادن میزان PH محلول را انجام می دهد. در این مطلب قصد داریم به معرفی انواع ph متر بپردازیم و چگونگی آماده سازی آنها برای انجام آزمایش را مورد بررسی قرار دهیم.
ph متر را می توانیم به سه گروه کلی تقسیم بندی کنیم. گروه اول از این اسید سنج ها را به دلیل کوچک بودن و همچنین وزن کم آنها ” قلمی ” می نامند. البته لازم به ذکر است که دقت این نوع از PH متر ها به نسبت انواع دیگر آنها پایین تر و کمتر است اما به دلیل مزایای مختلفی که به واسطه کوچکی و راحتی در حمل دارند و همچنین قیمت پایین و مقرون به صرفه آنها موارد استفاده زیادی داشته و بسیار پرطرفدار می باشند.
یکی دیگر از انواع ph متر ها که می توانیم به آن اشاره کنیم اسید سنج های پرتابل هستند که از انواع قلمیشان بزرگتر و البته گران تر می باشند اما در زمینه کارایی به نسبت اسید سنج های قلمی ، از برتری بیشتری برخوردار هستند و دقت بالاتری در ارائه نتایج دارند. البته قبل از معرفی نوع سوم اسید سنج ها باید این نکته را ذکر کنیم که به PH متر های قلمی در واقع پرتابل قلمی نیز می گویند که نباید با نوع دوم آن اشتباه گرفته شوند.
نوع سوم pH مترهای رومیزی یا آزمایشگاهی هستند. این نوع ph متر دارای دقت بسیار بالاتری بوده و برخی از آنها قابلیت سنجش پارامترهای متعددی علاوه بر pH را نیز دارند. این نوع برخلاف موارد قبل قابلیت حمل‌ونقل را نداشته و باید در جای ثابتی قرار بگیرند. از بهترین انواع PH متر قلمی می توان به مدل ۲۲۲-PH اشاره کنیم که توسط شرکت لوترون در کشور تایوان تولید می شود. جالب است بدانید که برخی از اسید سنج ها که قدرت بالاتری به نسبت دیگر انواع قلمی و پرتابل دارند می توانند PH مواد غیر محلول را نیز اندازه گیری کرده و نشان دهند. به عنوان مثال PHمتری که PH-212 نام دارد می تواند میزان اسیدی یا قلیایی بودن موادی همچون خاک ، مواد غذایی و دیگر مواد شیمیایی را تعیین کرده و در کسری از ثانیه به شما نشان دهد.
مطلبی که وجود دارد این است که یک اسید سنج مانند یک آمپر سنج الکتریکی نیست که آن را روشن کرده و استفاده کنیم. این دستگاه ها، مراحل آماده سازی و تنظیم خاصی دارند که باید قبل از شروع کار آنها را به درستی انجام داده باشید ؛ در غیر این صورت نتایجی که دستگاه به شما نشان می دهد به هیچ عنوان قابل اعتماد و استناد نیستند. برای آماده سازی انواع PH متر ابتدا از اینکه میله جستجوگر در محلول با PH=4 نگهداری شده اطمینان حاصل می کنیم و اگر چنین اتفاقی نیفتاده باشد و یا تردیدی در این موضوع دارید میله را به مدت ۲ ساعت درون آب مقطر بگذارید و پس از آن شروع به کار کنید.
برای شروع تنظیمات پس از روشن کردن دستگاه و اطمینان از اینکه اسید سنج در حالت اندازه گیری PH قرار دارد میله جستجوگر را درون آب ( PH=7) قرار دهید و سی ثانیه منتظر بمانید تا اندازه گیر به عدد ثابتی برسد. پس از آن اگر آن عدد ۷ بود که دستگاه صحیح و سالم و آماده کار است اما اگر عدد دیگری به جز ۷ نمایش داده شد شما باید آن را روی عدد ۷ تنظیم کنید. درمرحله بعد این مراحل را دقیقاً بر روی محلولی با PH=4 انجام دهید. حال دستگاه آماده اندازه گیری PH نمونه های آزمایشگاهی است.
