اگر نام الایزا (Elisa) به گوشتان خورده باشد شاید برایتان سوال شده باشد که کیت الایزا چیست؟ و یا اینکه منظور از کیت آزمایشگاهی الایزا چیست؟ از کجا میتوان کیت الایزا تهیه کرد و شرکت های فروش کیت الایزا کدام هستند؟ قیمت انواع کیت های آزمایشگاهی الیزا چند است؟
برای رسیدن به پاسخ این سوالات با ما در بی باکس همراه باشید.
الایزا، روشی است که در آن می توان آنتی بادی ها، پپتیدها، پروتئین ها و مولکول های کوچک را با استفاده از یک صفحه چند چاهکی شناسایی و اندازه گیری کرد و در واقع روشی برتر برای تعیین تیتر آنتی بادی ها می باشد.
ELISA همچنین میتواند برای ارزیابی کمّی یک آنتی ژن در یک نمونه، که اغلب در قالب کیت های (kit) راحت و با کاربرد آسان در دسترس هستند، با موفقیت به کار رود.
از لحاظ تعریف علمی کیت الایزا، می توان گفت: به طورکلی کیت های الایزا، کمی لومینسانس، سرولوژی، بیوشیمی و رپید تست برای تشخیص وضعیت بیماری با توجه به سنجش محدوده غلظت مارکر موردنظر (متابولیکی، تیروئیدی، قلبی، تومور…) استفاده می شوند.
آزمایش هایی که اغلب توسط کیت الایزا انجام میشوند:
ترانس آمینازها، فسفاتازها، نیتروژن اوره، LDH، آمیلاز، کلسیم، کلسترول، کدورت تیمول، فیبرینوژن، گلوکز، لیپاز، اسید اوریک و CPK ، بیش از ۹۰٪ آزمایشگاه ها بطور روزمره از کیت (kit) استفاده می کنند.
انواع روش های تست الایزا
آزمایش الایزا (ELISA) بر اساس چگونگی پیوند و استفاده از آنالیت ها و آنتی بادی ها به چندین نوع روش تقسیم می شود.
الایزا مستقیم (Direct ELISA)
سریع ترین روش است و مراحل کمتری دارد (۶ مرحله). همچنین مستعد خطای کمتری می باشد. الایزای مستقیم دارای دو روش الایزای مستقیم براساس جذب یا پوششدهی آنتیژن و الایزای مستقیم براساس جذب یا پوششدهی آنتیبادی می باشد.
در این روش آنتی ژن هدف یا آنتی بادی هدف در نمونه ای که باید تشخیص داده شود به طور مستقیم بر سطح فاز جامد (چاهک های میکروپلاته) کوت می شود. شستشو انجام می گیرد و یک آنتی بادی متصل به آنزیم یا یک آنتی ژن اختصاصی آنتی بادی هدف اضافه شده و انکوبه می گردد. پس از شستشو، سیگنالی متناسب با مقدار آنتی ژن موجود در نمونه تولید می شود و فعالیت آنزیم ریزپلاته خوب با الایزاریدر اندازه گیری می شود.
الایزا غیرمستقیم (Indirect ELISA)
الایزا غیرمستقیم برای مشخص نمودن آنتیبادی اختصاصی علیه یک پاتوژن خاص یا تیتراسیون آنتی بادی در نمونه های سرم مورد استفاده قرار می گیرد و ۸ مرحله دارد.
در این روش آنتی ژن بر روی سطح چاهک های میکروپلاته کوت می شود (آنتی ژن کوت شده آنتی ژن اختصاصی مربوط به آنتی بادی است که قرار است در نمونه ردیابی شود). شستشو انجام می گیرد و آنتی بادی اولیه (علیه آنتیژن پوشش داده شده) اضافه شده و انکوبه می شود. به دنبال آن یک آنتی بادی ثانویه در برابر آنتی بادی اولیه قرار می گیرد و باز هم انکوباسیون می شود. این آنتی بادی ثانویه اغلب یک آنتی بادی ضد پلی کلونال است. پس از شستشو، بواسطه فعالیت آنزیم ریزپلاته خوب با الایزاریدر اندازه گیری می شود.
الایزا ساندویچ (Immunometric / Sandwich ELISA)
در الایزا ساندویچ از دو آنتی بادی اختصاصی آنتی ژن برای گرفتن یا “ساندویچ” آنتی ژن در چاهک برای تشخیص استفاده کنید. سنجش های ایمونومتریک ارتباط مستقیمی بین غلظت آنتی ژن و پاسخ سوبسترا دارند.
در این روش یک آنتی بادی در سطح چاهک های میکروپلاته کوت می شود و ابتدا آنتی ژن و سپس آنتی بادی اختصاصی آنتی بادی هدف که با آنزیم کونژوگه شده، اضافه می گردد. انکوباسیون انجام می شود و پس از شستشو، هنگامی که بستر کروموژنیک برای توسعه رنگ به سنجش اضافه می شود، نمونه هایی با غلظت آنتی ژن بالا سیگنال بیشتری را نسبت به آن هایی که غلظت آنتی ژن پایین دارند، تولید می کنند. آنتی بادی بی حرکت (نارنجی) و آنتی بادی دارای آنزیم (سبز) باید اپی توپ های مختلف آنتی ژن هدف را تشخیص دهند. در نهایت فعالیت آنزیم ریزپلاته خوب با الایزاریدر اندازه گیری می شود.
الایزا رقابتی (Competitive ELISA)
الایزا ، رقابتی نسبتاً پیچیده است زیرا شامل استفاده از آنتی ژن مهار کننده است. در الایزا رقابتی اساس سنجش، رقابت بین دو آنتی ژن یا دو آنتی بادی (که یکی از آن دو نشاندار است) برای اتصال به لیگاند با مقدار محدود می باشد.
مزایای الایزا
حساسیت و ویژگی بالا: برای الایزا معمول است که به دلیل استفاده از آنتی بادی ، آنتی ژن ها را در سطح پیکوگرام به روش بسیار خاصی تشخیص می دهد.
انجام آسان: پیگیری پروتکل ها آسان است و شامل زمان عملی کمی است.
کمی: می تواند غلظت آنتی ژن را در یک نمونه تعیین کند
امکان آزمایش انواع مختلف نمونه: سرم ، پلاسما ، عصاره های سلولی و بافتی ، ادرار و بزاق در بین دیگران
معایب الایزا:
بازخوانی موقت: تشخیص براساس واکنش آنزیم / سوبسترا انجام می شود و بنابراین بازخوانی آن باید در یک بازه زمانی کوتاه انجام شود
اطلاعات محدود آنتی ژن: اطلاعات محدود به مقدار یا وجود آنتی ژن در نمونه