تقریبا همه ما در مورد اعصاب و روان اطلاعاتی داریم و حداقل این جمله را بارها و بارها از پزشک ها و اطرافیانمان شنیده ایم : عصبی شدی به همین خاطر (سردرد، معده درد، فراموشی و … ) گرفتی.
و البته همه ما در مورد ۵ نوع حس بدنمان میدانیم چیزی که در کتابهای علوم دبستان به بچه ها آموزش داده میشود و شامل (حس بینایی، حس چشایی، حس شنوایی، حس بویایی و بالاخره حس لامسه ) هستند.
اما چه اتفاقی میفتند که ما وقتی عصبی میشویم درست نمیشنویم در حالی که گوشمان سالم است؟ و یا قدرت دیدمان کم میشود ؟
در اینجا میخواهم یک اطلاعات کلی در مورد نحوه عملکرد سیستم عصبی را به شما نشان دهم و بگویم که چطور میتوانیم به سیستم عصبی خودمان حتی در سخت ترین شرایط کمک کنیم تا راحت تر و شادتر زندگی کنیم .
سیستم عصبی بدن ما از دو قسمت اصلی تشکیل شده است
- سیستم عصبی مرکزی که شامل مغز و نخاع است.
- سیستم عصبی محیطی که سلولهای گیرنده ( مانند سلولهای گیرنده که در پوست هستند) و اندام های بدن را به سیستم عصبی مرکزی ارتباط میدهند)
به شکل زیر دقت کنید
به سلولهای عصبی، نورون گفته میشود نورون ها شکلهای مختلفی دارند ولی همه آنها یک جسم سلولی دارند که در بالا و پایین این جسم سلولی پایه هایی هستند این پایه ها سیگنالها را از یک سلول عصبی دیگر دریافت میکنند و یا اینکه به یک سلول عصبی دیگر سیگنال ارسال میکنند و همین دریافت و ارسال سیگنال باعث میشود پیام ها از محرک های خارجی ( پیام ها از طریق گوش، چشم، بینی، زبان و پوست) و محرک های داخلی ( اندامهای داخلی) به بخش سیستم عصبی مرکزی برسد.
پیام ها ابتدا به نخاع میرسد دقت کنید ستون فقرات یک محافظ برای نخاع است.
نخاع ۲ وظیفه اصلی دارد :
- پیامها را از نورون ها دریافت و به مغز میرساند.
- مایع نخاعی که در درونی ترین بخش نخاع است مواد غذایی مغز را تامین میکند چون این مایع مقدار زیادی گلوکز دارد.
مغز پیام ها را از نخاع دریافت میکند آنها را پردازش میکند و نتیجه را به صورت یک پاسخ دستوری دوباره به نخاع تحویل میدهد و نخاع دستور را به همان نورون ها یعنی سلولهای عصبی میرساند و آنها هم به اندام ها میرسانند.
حالا تصور کنید در حال اتو کردن هستید و انگشت دستتان را به اتوی داغ میزنید عکس العمل شما چیست؟
مشخص است بلافاصله دست تان را وارد دهان تان میکنید تا با خنکی آب دهان از شدت گرما کنید. در این حالت تمام مراحلی که در بالا گفتیم بطور کامل انجام میشود یعنی محرکها احساس گرما را میگیرند به نورون ها میدهند نورون ها پیام را به نخاع و نخاع هم به مغز میرساند مغز آن را پردازش میکند و فرمان حرکت دست به ذاخل دهان را صادر میکند. این فرمان به عضلات دست و عضلات فک و همچنین سیستم ترشح بزاق دهان ارسال میشود.
سخت شد، مگر نه !!! فعالیت زیادی در بدن ما صورت میگیرد آن هم برای یک کاری که ما حتی به آن فکر نمیکنیم و دانستن این فعالیت کاری سخت تر هست شاید به همین خاطر است که پزشکان از ارج و قرب بیشتری در جامعه برخوردار هستند. هر چند که من پزشک بودن و پزشک شدن را دوست ندارم.
خب برگردیم به بحث اصلی خودمان یعنی بیماری عصبی.
بیماری عصبی به زبان ساده :
در واقع هر مشکلی در دریافت محرکها، انتقال توسط نورون ها به نخاع و ارسال پیام از مغز به نخاع و حتی مشکل در مغز باعث میشود که پیام های درست به اندام های درست نرسد و این یعنی بیماری عصبی.
بیماری عصبی علتهای مختلفی دارد:
- ممکن است یک بیماری ژنتیکی باشد که درمان آن سخت است ولی میتوان با روش هایی آن را کنترل کرد.
- تغذیه و سبک زندگی نادرست که باعث کبد چرب، چربی خون بالا و در نهایت سکته مغزی میشود و این سکته باعث از کار افتادن بخشی از مغز میشود و در نتیجه ممکن است مغز نتواند برخی از دستورات را صادر کند.
- تصادف و جراحت جمجه که محافظ مغز است و یا جراحت شدید ستون فقرات که باعث فشار به نخاع میشود.
- شرایط سخت که باعث میشود محرکهای گیرنده پیام های زیادی دریافت کنند و به همین دلیل سیگنالهایی که نورون ها دریافت و ارسال میکنند از حالت تعدل خارج شوند و در نتیجه نورون ها درست پیام را ارسال نکنند درست زمانی که ولتاژ برق خانگی خیلی کم و یا خیلی زیاد میشود در اینصورت ممکن است تلویزیون اصلا روشن نشود و یا اینکه بسوزد و در بهترین حالت ممکن است کیفیت تصویر آن پایین بیاید.
چطور میتوانیم فشارهای بیش از حد به سیستم عصبی را کم کنیم تا بدن سالم تری داشته باشیم و راحتتر زندگی کنیم؟
برای اینکه به این سئوال پاسخ بدهیم باید تعریف علمی از آرامش داشته باشیم . خب تا حالا فهمیدیم که نورون ها برای ارسال پیامها از سیگنالها استفاده میکنند سیگنالها همان چیزی است که ما آن را بنام جریان الکتریکی میشناسیم یعنی قطب مثبت و منفی.
جریال الکتریکی زمانی رخ میدهد که غلظت یونهای مثبت ( منظور همان تعداد است ) از یونهای منفی بیشتر شود. و زمانی که غلظت یونهای منفی و مثبت باهم در تعادل هستند در این صورت میگویند آرامش برقرار است.
زمانی که یکی از بخشهای سیستم عصبی مشکل اساسی داشته باشد تفاوت غلظت یون های مثبت و منفی بیشتر از حد طبیعی میشود.
(البته عملکرد سیستم عصبی بسیار پیچیده است و ما در اینجا بسیار ساده بیان کردیم.)
برای اینکه بتوانیم این تعادل را بهتر کنیم نیاز داریم که آرامش بیشتری داشته باشیم.
یکی از راههای آرامش انجام حرکات تعادلی است. بدن در حالت طبیعی تعادل دارد وقتی پای چپ خود را بلند میکنید تعادل برهم میخورد و در نتیجه بدن به سمت راست کج میشود. به همین نسبت هم گیرنده های سمت چپ و راست بدن سیگنالهای متفاوت را دریافت و به مغز ارسال میکنند و زمانی که یاد میگیریم چطور در این حالت تعادل خود را حفظ کنیم یعنی با بلند کردن پای چپ بدن به سمت راست خم نشود به سیستم عصبی کمک میکنیم که سیگنالهای سالم تری را دریافت کنند.
افراد زیادی در دنیا وجود دارند که توانستند با انجام حرکات تعادلی بر مشکلات سیستم عصبی خود غلبه کنند و زندگی راحت تری را تجربه نمایند یکی از آنها خانم ویلمر یک بالرین معروف است که به بیماری مادرزادی سیستم عصبی مبتلا بود به همین علت گردن او کاملا از کار افتاد و اندامهای داخلیش با مشکلات جدی روبرو شد.
ولی او شروع به یاد گرفتن رقص باله کرد در رقص باله باید حرکات تعادلی زیادی را انجام دهی و همین موضوع باعث شد که سیستم عصبی او تا حدی تقویت شود او در سن ۵۵ سالگی یک اجرای قوی در نمایش مرگ قو داشت.
فرقی نمیکند بدنسازی کار کنی یا ژیمناستیک، پاتیناژ و یا رقص باله، مهم این است که سیستم عصبی بدنت را قوی کنی تا سالم تر بمانی و از زندگیت لذت ببری.
منابع :
- کتاب دنیای نامرئی انسان
- آکادمی هنرهای حرکتی سارا -@sara_movart_academy
نویسنده: آناهیتا یعقوبی
