برای مطالعه انواع میکروسکوپ و کاربرد آن ها مقاله زیر را مطالعه نمایید.
برای دیدن اشیاء با ابعاد کوچک که با چشم عادی و غیرمسلح قابل دیدن نمیباشند، از ریزبین استفاده میکنیم. میکروسکوپ بهوسیله برخورد نور با تعدادی عدسی محدب با بزرگنماییهای مختلف، اشیاء را با ابعاد مشخصی بزرگتر نشان می دهد. اکثر تصاویر موجود از سلولها یا به عبارت بهتر میکروگرافها با این روش ثبت شده است. علاوه بر این، این وسیله در آزمایشگاهها، بیمارستانها و در هر مکانی که مشاهده و مطالعه در دستور کار باشد، حضور دارد. در ادامه به معرفی انواع میکروسکوپها و کاربرد هریک خواهیم پرداخت.

الف) کاربردهای میکروسکوپ
- مشاهده نمونه خون
- مشاهده انواع سنگها، فسیلها و مانند آن
- بررسی اثر مواد بر فلزات
- مطالعه قارچها، سلولها، ویروسها
- بررسی مدارها و بوردهای الکترونیک
ب) انواع میکروسکوپ
۱. بر اساس تعداد چشمی:
میکروسکوپ تک چشمی
- به دلیل وجود یک عدسی، تنها یک مجرا برای دیدن وجود دارد.

میکروسکوپ دو چشمی
- میتوان با هر دو چشم به مشاهده نمونه پرداخت.

میکروسکوپ سه چشمی
- مجرای دید سوم یا اصطلاحا چشم سوم در جایگاه هد، به انتقال تصویر و وضوح آن کمک میکند.

۲. بر اساس آشکارساز:
میکروسکوپ نوری
- دارای عدسی شیئی و چشمی
- نوعی میکروسکوپ مرکب
- این قابلیت را دارد تا اطراف نمونه را روشنتر کند.
- معروف به میکروسکوپ زمینه روشن
- به طور معمول در پژوهشهای نمونههای پزشکی و بیولوژیکی کاربرد دارند.
- دارای انواع مختلف:
زمینه روشن (Bright Field Microscopy)
- دارای سادهترین تکنیک نورپردازی به نمونه
- نور را از زیر به نمونه میتاباند تا تصویر در بالا تشکیل شود.

زمینه تاریک (Dark Field Microscopy)
- نور تنها به کنارههای نمونه برخورد میکند، درنتیجه نمونه به شکل روشن در زمینه تاریک دیده میشود.
- توانایی تفکیک بیشتر
- توانایی نشان دادن جزئیات بیشتر

فاز کنتراست (Phase Contrast Microscopy)
- استفاده از تکنیک تغییر فاز در نور منتقل شده از یک نمونه
- مناسب در پژوهش روی سلولهای زنده و رنگآمیزی نشده

میکروسکوپ فلورسانس (Fluorescence Microscopy)
- جهت تصویربرداری از مواردی که طول موج نور را جذب کرده و طول موج دیگری را بازتاب میکنند.
- از تحریک مولکولهای فلورسنت موجود در نمونه بهره میگیرد.

میکروسکوپ ماورا بنفش (Ultra Violet Microscopy)
- استفاده از نور ماورا بنفش به جای منبع نور مرئی
- قدرت تفکیک بالا
- تصاویر بعد از تصویربرداری نمونه آماده میشوند.

میکروسکوپ الکترونی
- از تابش الکترون بر نمونه بهره میگیرد.
- دارای دقت بالاتر از میکروسکوپ نوری
- بزرگنمایی بیشتر
- توانا در نشان دادن نمونههای بسیار کوچک
- در مطالعه نمونههای بافتی، غیر معدنی، فلزات، صنعت و… کاربرد دارد.
- ابعاد بسیار بزرگی دارد.
- نیازمند فرد متخصص برای اجرای پژوهش میباشد.
- اتلاف زمان بالایی دارد.
- نیازمند لوازمی چون ورقه طلا است در نتیجه هزینه بالایی دارد.
- در مطالعه سلولهای زنده کاربرد ندارند.
- انواع:
- الکترونی روبشی: بهوسیله اسکن سطح توسط پرتوها از نمونه، تصویر را ارائه میدهد.
- الکترونی عبوری: پرتو الکترون به جای عبور از سطح، از برش نمونه عبور میکند.

پ) نحوه نگهداری از میکروسکوپ
- دور از رطوبت یا گرد و غبار نگهداری شود.
- روی سطح صاف و تراز قرار گیرد.
- در کنار لوازم آزمایشگاهی لرزش زا قرار داده نشود.
- پس از استفاده، لامها را برداشته و لامپ آن را خاموش نمایید.
- بعد از هر بار استفاده لنزها را تمیز نمایید.
- عدسیها را ابتدا با روغن ایمرسیون و سپس با مایع مخصوص آن تمیز کنید.